Xem ngày cưới hỏi là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống của người Thái và người Khmer. Việc chọn ngày cưới hỏi không chỉ đơn thuần là chọn một ngày đẹp trời mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về văn hóa truyền thống, tâm linh, phong thủy và mong ước một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, viên mãn.
Người Thái và người Khmer rất coi trọng việc xem ngày tốt, đặc biệt là khi tổ chức các sự kiện quan trọng như đám cưới hỏi. Các sư thầy, thầy cúng hoặc đôi khi là người lớn tuổi trong làng sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố để chọn ra ngày giờ đẹp, như:
Tuổi của cô dâu, chú rể: Tương sinh tương khắc giữa hai tuổi sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống hôn nhân sau này.
Hướng nhà: Ngày cưới phải hợp với hướng nhà để mang lại may mắn, tài lộc cho gia đình.
Sao chiếu mệnh: Sao chiếu mệnh của cô dâu, chú rể trong năm đó cũng được xem xét kỹ lưỡng.
Ngày, giờ: Các ngày trong tuần, giờ hoàng đạo, giờ xung khắc đều được tính toán một cách tỉ mỉ.
Ngày lễ, tết: Người Khmer thường tránh tổ chức đám cưới vào các ngày lễ, tết lớn hoặc những ngày có nhiều điều kiêng kỵ.
Thời tiết: Ngày cưới phải đẹp trời, không mưa gió để mang lại may mắn cho cuộc sống hôn nhân.
 |
| Một đám cưới theo truyền thống của người Khmer Trà Vinh | Ảnh cắt từ clip youtube Khổng Seyla |
Ngoài ra, người Thái và người Khmer còn có những quan niệm riêng về các con số, màu sắc, và các vật phẩm mang lại may mắn trong ngày cưới. Các thầy mai mối (trong nghi lễ chỉ có thầy/ông mai mối, không có nữ nhân) sẽ tiến hành các nghi lễ cầu thần linh, tổ tiên phù hộ cho tân đôi uyên ương.
Thật vậy, việc xem ngày giờ tốt không chỉ đơn thuần là tâm linh hay sự mê tín mà còn có nguồn gốc từ những kiến thức cổ xưa về thiên văn học, chiêm tinh học và các hệ thống tín ngưỡng như đạo Hindu, chẳng hạn như Kinh Vệ Đà của đạo Hindu chứa đựng những kiến thức sâu rộng về vũ trụ, các hành tinh và ảnh hưởng của chúng lên cuộc sống con người. Những kiến thức này đã được các nhà chiêm tinh học Khmer nghiên cứu và phát triển thành hệ thống chiêm tinh học phức tạp. Cung hoàng đạo cũng được sử dụng để dự đoán những sự kiện trong tương lai của cuộc hôn nhân. Người ta tin rằng vị trí của các hành tinh vào thời điểm sinh và trong các sự kiện quan trọng của cuộc đời sẽ ảnh hưởng đến số mệnh của một người. Và các yếu tố tự nhiên như mặt trời, mặt trăng, các hành tinh được cho là có mối quan hệ tương tác với nhau và với con người. Việc lựa chọn ngày giờ tốt là để tạo ra sự hài hòa giữa các yếu tố này, mang lại may mắn và thành công.
 |
| Khổng Seyla với vợ Chaza Sơn cột chỉ tay chúc phúc trong một đám cưới Khmer ở Trà Vinh |
Mặc dù không có bằng chứng khoa học cụ thể để chứng minh sự chính xác của việc xem ngày giờ tốt, nhưng nhiều người Khmer và Thái hiện đại vẫn cho rằng "việc trọng đại của đời người thì nên tin vào truyền thống tâm linh vẫn yên tâm hơn". Từ góc độ khoa học, có thể giải thích việc này như sau:
- Hiệu ứng placebo: Khi một người tin rằng một điều gì đó sẽ mang lại may mắn, họ sẽ có xu hướng hành động tích cực hơn và đạt được kết quả tốt hơn.
- Tâm lý học: Việc lựa chọn một ngày đẹp để tổ chức đám cưới để có điểm tựa tâm linh cho cô dâu, chú rể, và gia đình tạo ra một không khí vui vẻ và tích cực.
- Văn hóa và xã hội: Việc xem ngày giờ tốt là một phần văn hóa và truyền thống, tạo nên sự gắn kết cộng đồng và giúp duy trì bản sắc văn hóa.
Việc xem ngày cưới là một hiện tượng văn hóa phức tạp, vừa mang tính truyền thống, vừa mang tính cá nhân. Nó phản ánh sự kết hợp giữa tri thức bản địa, tín ngưỡng và quan niệm về cuộc sống của xã hội người Thái và người Khmer từ xưa đến nay. Dù ngày nay, nhiều cặp đôi đã chọn tổ chức đám cưới theo xu hướng tinh gọn đơn giản giảm thiểu những lễ nghi tôn giáo để tập trung cho việc tiếp đãi khách như ăn uống, chơi bời, múa hát nhưng việc xem ngày lành tháng tốt vẫn được xem trọng và duy trì.
Ngoại lệ, có một số gia đình để cho con họ tự ý lựa chọn ngày thứ 7 và Chủ nhật để tổ chức lễ cưới cho thuận tiện. Tuy nhiên, điều này có thể đi ngược lại với một số quan niệm truyền thống về việc xem ngày vì đây là sự kiện trọng đại của đời người và có thể âm thầm tác động đến tâm lý của người trong cuộc. Việc lựa chọn ngày cưới là một quyết định quan trọng, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng. Bằng cách kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, gia chủ có thể tổ chức một đám cưới ý nghĩa và đáng nhớ.